Bezpieczeństwo danych osobowych w e-commerce

Jednym z najważniejszych aspektów prowadzenia e-sklepu jest zapewnienie bezpieczeństwa danych osobowych klientów. Nie wystarczy tylko zadbać o atrakcyjny wygląd strony internetowej, regulamin serwisu i politykę prywatności. Trzeba również spełnić wymogi prawne dotyczące ochrony prywatności i zabezpieczenia danych przed nieuprawnionym dostępem, utratą lub uszkodzeniem. Ochrona danych osobowych jest nie tylko obowiązkiem prawnym, ale także elementem budowania zaufania i profesjonalizmu wśród klientów. Dlatego każdy podmiot prowadzący e-sklep powinien uwzględnić w swoim planie biznesowym działania, zasoby i koszty związane z zapewnieniem odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa danych osobowych. Tylko w ten sposób można skutecznie realizować swoją działalność on-line i uniknąć negatywnych konsekwencji prawnych i reputacyjnych.

Przetwarzanie danych osobowych w sieci internetowej wymaga od przedsiębiorcy odpowiedzialności i świadomości zagrożeń. Nie można lekceważyć ryzyka związanego z niezabezpieczonymi danymi, które mogą paść łupem hakerów lub wyciec do niepowołanych osób. Taka sytuacja może mieć negatywny wpływ na reputację firmy, a także narazić ją na sankcje prawne. Zgodnie z RODO, dane osobowe muszą być przetwarzane w sposób gwarantujący ich bezpieczeństwo, co oznacza stosowanie odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych. Niedopełnienie tych obowiązków może skutkować karą nałożoną przez Prezesa UODO.

Zanim zdecydujemy się na prowadzenie działalności gospodarczej w Internecie, musimy dokładnie przeanalizować, jakie rozwiązania informatyczne będą najlepiej odpowiadać naszym potrzebom i wymaganiom prawym. Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ każdy rodzaj sprzedaży lub usługi wiąże się z innym rodzajem przetwarzania danych osobowych. Musimy więc porównać zalety i wady różnych opcji, takich jak tworzenie własnych systemów lub korzystanie z gotowych produktów dostępnych na rynku. Ważne jest, aby wziąć pod uwagę nie tylko koszty i funkcjonalności, ale także poziom ochrony danych osobowych, który zapewniają nam te rozwiązania. Musimy być świadomi ryzyka, jakie niesie ze sobą naruszenie RODO i podjąć odpowiednie środki zapobiegawcze.

Oprócz kwestii technicznych, musimy również zadbać o odpowiednią organizację procesu przetwarzania danych osobowych w naszej firmie. Oznacza to między innymi opracowanie i wdrażanie polityk i procedur dotyczących ochrony danych, przyznawanie upoważnień do przetwarzania danych osobowych zgodnie z zasadą minimalizacji, szkolenie pracowników z zakresu obowiązujących przepisów i dobrych praktyk, a także zawieranie umów powierzenia danych osobowych z podmiotami, które świadczą dla nas usługi związane z IT lub księgowością. Musimy pamiętać, że jesteśmy odpowiedzialni za zapewnienie bezpieczeństwa danych osobowych naszych klientów i pracowników nie tylko przed uruchomieniem sklepu internetowego, ale także na bieżąco monitorować i oceniać skuteczność naszych działań. Musimy być gotowi do udowodnienia, że stosujemy się do zasad RODO i reagujemy na ewentualne incydenty.

RODO to rozporządzenie, które ma na celu ochronę danych osobowych obywateli Unii Europejskiej. Rozporządzenie to wprowadza szereg zasad, które mają zapewnić, że dane osobowe są przetwarzane w sposób zgodny z prawem, uczciwy i przejrzysty. Jedną z tych zasad jest zasada privacy by design, która oznacza, że ochrona danych osobowych powinna być uwzględniana już na etapie projektowania systemów czy aplikacji, które będą je przetwarzać. Inną zasadą jest zasada privacy by default, która oznacza, że domyślne ustawienia systemów czy aplikacji powinny zapewniać najwyższy poziom ochrony danych osobowych. Te zasady dotyczą wszystkich systemów czy aplikacji, które przetwarzają dane osobowe, w tym także tych na urządzeniach mobilnych.

RODO nakłada na podmioty przetwarzające dane osobowe obowiązek zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa danych. W tym celu należy stosować odpowiednie środki techniczne i organizacyjne, które zapobiegają nieuprawnionemu dostępowi, utracie, uszkodzeniu lub zmianie danych osobowych. RODO nie określa konkretnych technologii, które należy stosować, ponieważ musi być elastyczne i dostosowane do zmieniającej się sytuacji technologicznej. Jednak RODO wymaga od podmiotów przetwarzających dane osobowe, aby oceniały ryzyko związane z przetwarzaniem danych i dobierały odpowiednie środki zabezpieczające.

RODO przewiduje również możliwość kontroli przez organ nadzorczy, którym w Polsce jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (PUODO). PUODO ma prawo sprawdzać, czy podmioty przetwarzające dane osobowe przestrzegają zasad RODO i stosują odpowiednie środki bezpieczeństwa.

RODO wymaga od podmiotów przetwarzających dane osobowe, aby dostosowały swoje środki ochrony do specyfiki i ryzyka związanego z ich działalnością. Podmioty te muszą uwzględnić takie czynniki jak: stan wiedzy technicznej, koszt wdrożenia środków, charakter, zakres, kontekst i cele przetwarzania danych oraz potencjalne zagrożenie dla praw i wolności osób fizycznych. Podmioty te mają obowiązek zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa danych, biorąc pod uwagę ryzyko związane z przypadkowym lub nielegalnym zniszczeniem, utratą, zmianą, nieuprawnionym ujawnieniem lub dostępem do danych.

RODO sugeruje, że jako środki ochrony danych osobowych można wykorzystać pseudonimizację i szyfrowanie danych. Ponadto, system ochrony danych powinien zapewniać ciągłą poufność, integralność, dostępność i odporność systemów i usług przetwarzania danych, a także możliwość szybkiego przywrócenia danych w przypadku awarii fizycznej lub technicznej. Środki ochrony danych powinny być regularnie sprawdzane i oceniane pod kątem ich skuteczności. W ten sposób podmioty przetwarzające dane osobowe mogą spełnić wymogi RODO i zapewnić odpowiednią ochronę danych.

Spółka Morele net. została ukarana przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych za niezapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa danych osobowych swoich klientów. Prezes w swojej decyzji powołał się na normę PN-EN ISO/IEC 27001:2017-06, która określa wymagania dotyczące systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji. Jednym z kluczowych elementów takiego systemu jest kontrola dostępu i uwierzytelnianie użytkowników systemu informatycznego, który służy do przetwarzania danych osobowych. Prezes zwrócił również uwagę na inne źródła, które mogą pomóc podmiotom przetwarzającym dane osobowe w zapewnieniu ich ochrony, takie jak wytyczne Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA), publikacje Fundacji OWASP (Open Web Application Security Project) czy standardy amerykańskiej agencji federalnej Narodowego Instytutu Standaryzacji i Technologii (National Institute of Standards and Technology, NIST).

Prezes podkreślił, że naruszenie zasad bezpiecznego przetwarzania danych osobowych może mieć poważne konsekwencje dla praw i wolności osób fizycznych, których dane dotyczą. Może to prowadzić do straty materialnej lub niematerialnej, dyskryminacji, kradzieży lub oszustwa związanych z tożsamością, utraty reputacji, naruszenia tajemnicy zawodowej, nieuprawnionego odszyfrowania danych pseudonimizowanych lub innych szkód gospodarczych lub społecznych.

Przetwarzanie danych osobowych wymaga przestrzegania odpowiednich przepisów prawnych, takich jak RODO. Jeśli podmiot nie stosuje się do tych przepisów, może ponieść różne konsekwencje. Prezes UODO może nałożyć na niego sankcję administracyjną, która może być ostrzeżeniem, upomnieniem, nakazem lub ograniczeniem przetwarzania. Może też nałożyć karę pieniężną, która może sięgać nawet 20 milionów euro lub 4% rocznego obrotu firmy. To nie wszystko, bo osoba, której dane zostały naruszone, może domagać się odszkodowania w sądzie cywilnym. A jeśli podmiot przetwarza dane bezprawnie lub bez uprawnień, może odpowiadać karnie.

Dlatego warto dbać o prawidłowe i zgodne z prawem przetwarzanie danych osobowych. To nie tylko pozwala uniknąć negatywnych skutków prawnych, ale też buduje zaufanie klientów i partnerów biznesowych. Aby to osiągnąć, można korzystać z różnych standardów i zabezpieczeń technicznych i organizacyjnych. Na przykład norma ISO 27001 zawiera ponad 100 takich zabezpieczeń. W tym artykule przedstawimy te, które są najważniejsze dla e-sklepu. Ponieważ nasz sklep jest dostępny dla wszystkich internautów, musimy chronić go przed zagrożeniami z sieci, takimi jak wirusy czy hakerzy.

Zapora sieciowa, system wykrywania włamań (IDS), system zapobiegania włamań (IPS) i filtr aplikacji internetowych (WAF) to cztery podstawowe elementy zabezpieczenia systemu informatycznego przed atakami z zewnątrz. Zapora sieciowa to pierwsza linia obrony, która kontroluje ruch sieciowy i blokuje niepożądane połączenia. IDS i IPS to systemy, które analizują ruch sieciowy i wykrywają próby włamania lub ataku na system. IDS informuje o takich zdarzeniach, a IPS próbuje je zatrzymać lub zminimalizować ich skutki. WAF to specjalny rodzaj filtra, który chroni aplikacje internetowe przed typowymi atakami, takimi jak wstrzykiwanie kodu SQL, cross-site scripting czy podszycie się pod sesję użytkownika. WAF sprawdza poprawność żądań i odpowiedzi wysyłanych przez aplikację i odrzuca te, które są podejrzane lub niezgodne z regułami.

Wiele urządzeń zabezpieczających łączy w sobie funkcje zapory sieciowej, IDS, IPS i WAF, co ułatwia zarządzanie i konfigurację. Jednak samo zabezpieczenie przed atakami nie wystarcza do zapewnienia ciągłości działania systemu informatycznego. Ważne jest także zabezpieczenie danych na wypadek awarii sprzętu lub oprogramowania. W tym celu należy stosować system kopii bezpieczeństwa, który regularnie zapisuje dane na osobnym nośniku lub w chmurze. Kopie bezpieczeństwa powinny być przechowywane w bezpiecznym miejscu, najlepiej w innej lokalizacji niż system produkcyjny. Ponadto należy okresowo testować kopie bezpieczeństwa, czyli sprawdzać, czy można je poprawnie odtworzyć i czy nie zawierają błędów lub uszkodzeń. Testy kopii bezpieczeństwa powinny być wykonywane w środowisku testowym lub deweloperskim, aby nie zakłócać pracy systemu produkcyjnego.

Szyfrowanie danych jest kluczowym elementem zabezpieczenia informacji w e-sklepie, zgodnie z normą ISO 27001 i RODO. Nie wystarczy jednak szyfrować tylko dane przechowywane na serwerach lub bazach danych, ale także dane przesyłane przez sieć. Aby zapewnić bezpieczeństwo transakcji i danych osobowych klientów, należy stosować protokoły kryptograficzne, które uniemożliwiają podsłuchiwanie lub modyfikację komunikacji. Tak samo ważne jest zabezpieczenie urządzeń i stacji roboczych operatorów i pracowników e-sklepu, które mogą mieć dostęp do danych wrażliwych. W tym celu należy używać oprogramowania antywirusowego, zapór ogniowych i aktualizować systemy operacyjne i aplikacje.

Jednym z najważniejszych narzędzi do ochrony danych osobowych w e-sklepie jest system DLP (Data Loss Prevention), który pozwala na monitorowanie i blokowanie nieautoryzowanego przekazywania danych poza organizację. System DLP analizuje zawartość dokumentów i klasyfikuje je według poziomu poufności, a następnie stosuje odpowiednie reguły dostępu i przesyłania danych. Dzięki temu można zapobiegać utracie lub wyciekowi danych osobowych, a także spełniać wymogi prawne dotyczące ich przetwarzania.

Jednym z kluczowych aspektów zapewnienia bezpieczeństwa danych osobowych w e-sklepie jest monitorowanie systemu informatycznego, na którym działa sklep. Monitorowanie pozwala na śledzenie stanu i wydajności systemu, wykrywanie i usuwanie błędów, a także reagowanie na potencjalne zagrożenia. Dzięki monitorowaniu możemy zapobiegać sytuacjom kryzysowym, które mogłyby narazić naszych klientów na utratę lub narażenie ich danych.

Monitorowanie systemu informatycznego nie jest jedynym wymogiem wynikającym z normy ISO 27001 i RODO. Zgodnie z art. 32 ust. 1 lit. d) RODO, administrator danych osobowych ma obowiązek regularnie sprawdzać skuteczność wdrożonych środków technicznych i organizacyjnych. Oznacza to, że należy przeprowadzać testy bezpieczeństwa i testy penetracyjne systemu, aby zweryfikować, czy zabezpieczenia działają prawidłowo i spełniają swoje zadania.

W tym artykule przedstawiliśmy tylko niektóre z zabezpieczeń, które powinny być stosowane w e-sklepie, aby chronić dane osobowe klientów. Jest to jednak tylko część całościowego procesu zarządzania bezpieczeństwem informacji, który wymaga odpowiedniego planowania, wdrażania i nadzorowania. Administrator danych osobowych powinien regularnie analizować ryzyko związane z przetwarzaniem danych, a także mieć osobę odpowiedzialną za koordynowanie działań związanych z bezpieczeństwem informacji i posiadającą odpowiednią wiedzę i doświadczenie w tym zakresie.